Ekilmiş Alana Merdane Çekilmesi: Ne İşe Yarar, Ne Zaman Yapılır, Ne Zaman Yapılmaz?

Tarla ekimi tamamlandıktan sonra üreticinin aklındaki ilk sorulardan biri şudur: “Merdane çekeyim mi çekmeyeyim mi?”

Tarla ekimi tamamlandıktan sonra üreticinin aklındaki ilk sorulardan biri şudur: “Merdane çekeyim mi çekmeyeyim mi?”
Köyde büyükler “Toprağı bastır, tohum uyusun” der. Bilimsel taraf da aslında buna yakın şeyler söyler. Ama her koşul aynı sonucu vermez. Bu yüzden meseleyi hem geleneksel hem de modern argümanlarla ele almak lazım.

Merdanenin Amacı Nedir?
Ekim sonrası merdane çekmenin temel amaçları şunlardır:
• Tohum–toprak temasını artırmak
Tohumun iyi çimlenmesi için en kritik şey, toprakla sıkı temas kurmasıdır.     Merdane bu teması güçlendirir.
• Toprakta hava boşluklarını azaltmak. Fazla boşluk; nem kaybı, düzensiz çimlenme ve tohumun gereksiz yere derine düşmesi gibi sorunlara yol açar.
• Nem kaybını azaltmak
Sıkıştırılmış yüzey rüzgârla nem kaybını azaltır. Özellikle kıraç alanlarda büyük avantajdır.
• Toprağı düzlemek
Daha homojen çıkış ve daha kolay ot kontrolü sağlar.

Ekildikten Sonra Merdane Çekilir mi?
Evet, çoğu ürün için doğru zamanda çekildiğinde faydalıdır.
Buğday, arpa, nohut, mercimek gibi kuru tarım ürünlerinde özellikle kumlu-tınlı topraklarda merdane oldukça doğru bir uygulamadır.
Ama her tarla, her zaman merdane kaldırmaz. Doğru zaman ve doğru toprak tipi şarttır.

Merdane Çekmenin Faydaları
• Daha hızlı ve eşit çimlenme
• Yağmur sonrası kabuk bağlama riskini azaltma
• Kuş zararı riskini düşürme (tohum yüzeye yakın kalmaz)
• Çıkışta “seyreklik” sorununu azaltma
• Kök gelişimini destekleme
• Tarlayı ileride pulluk izi, çizgi izi gibi çıkış dengesizliklerinden koruma

 
  Özetle: Doğru zamanda çekilen bir merdane, çıkış gücünün
sigortasıdır.

Yanlış Zamanda Çekilirse Ne Olur?
• Toprak aşırı sıkışır
• Çimlenme gecikir
• Bitki kökleri yetersiz oksijen nedeniyle zayıf kalır
• Yağmur sonrası yüzey “çimentoya benzer” bir tabaka
oluşturabilir
• Ağır killi topraklarda su geçirgenliği azalır.

  En büyük hata, ıslak tarlaya merdane çekmektir.

  Merdane Sonrası Yağmur Yağarsa Ne Olur?
Bu konu çiftçinin en çok tedirgin olduğu yer. Çünkü merdane yüzeyi sıkıştırır, toprağı kapatır, ancak yağmurla birleştiğinde toprak yapısına göre iki farklı sonuç ortaya çıkar:
A) Toprak Tınlı – Killi Tınlı ise (Orta Sıkı Topraklar)
Olumlu
• Toprak daha düzenli su çeker
• Tohum şişer, çimlenme hızlanır
• Homojen çıkış olur.
B) Toprak Ağır Killi ise Riskli
• Yüzeyde kabuk bağlama (kaymak tabakası) oluşabilir
• Çıkış gecikir veya bitki kırılarak çıkar
• Sürgünlerin bazıları hiç yüzeye ulaşamaz
• Nohut ve mercimekte ciddi seyreklik olur
C) Toprak Çok Kuruysa Nötr Orta Olumlu
Yağmur tohumun yeterli temas bulduğu için çimlenmeyi
hızlandırır.D) Toprak Çok Islaksa Kötü Senaryo
Bu durumda merdane zaten hatalıdır.
Islak, sıkıştırılmış yüzey çamurlaşır ve beton gibi sertleşir.

Hangi Üründe Merdane Daha Faydalı?
Buğday – Arpa
👍 En çok faydası bu ürünlerde olur.
Kuru alanlarda merdane çekmek çimlenmeyi ciddi şekilde güçlendirir.
Nohut – Mercimek
👍 Kumlu-tınlı toprakta çok faydalı
⚠ Killi toprakta yağmur riski yüksek → dikkat
Ayçiçeği
Genelde ihtiyaç duyulmaz, sadece gevşek kumlu topraklarda
mantıklı olabilir.

En Doğru Zaman Ne Zamandır?
• Ekim biter bitmez
• Toprak ne çok kuru ne de çok ıslak olmalı
• Ayak bastığında toprağın hafif iz bırakması idealdir
Kural şu:
Toprak tavda ise merdane ilaç gibi gelir. Toprak çamur ise merdane bela olur.

Ziraat Mühendisinden Son Tavsiye:
Eskiden büyüklerimiz “Tohum uyusun diye toprağı bastıracaksın” derdi. Bugün bilim hâlâ aynı cümlenin altına imza atıyor; tek fark şu: Toprağın yapısı ve hava durumunu okumadan merdane kullanılmaz.

Bu yüzden üretici arkadaşlara hep şunu söylerim:
‘Merdane çekmek doğru hamledir ama zamanlaması işin
kaderini belirler.’