ŞARAPLIK ÜZÜM YETİŞTİRİCİLİĞİ VE BAĞCILIK.

TARİHÇESİ

Gürcistan ve İran’da yürütülen arkeolojik kazılarda bulunan şarap üretimine dair kanıtlar M.Ö. 5.000-6.000 yıllarına kadar uzanmaktadır. Günümüzde şaraplık üzümler her iki yarımkürede de yapılmaktadır, çoğunlukla ekvatorun 30-50 derece kuzeyi ve güneyi arasında, Yeni Zelanda’nın Orta Otago bölgesinden İsveç’teki Flen bölgesine kadar Şarap üretiminde çok çeşitli faktörler bir araya gelmiştir, bunlar arasında üzüm türü, rakım, topografya, eğim yönü, toprak tipi, mevsimsel iklim koşulları ve yerel maya bulunmaktadır. Bu faktörler bir araya gelerek serbest şekilde “bir yerin duygusu” olarak tercüme edilebilecek “terroir” (yöre) terimini oluşturur.

TOPRAK Her ne kadar üzüm asmaları çoğu toprak tipine uygun olsa da, iyi bir drenaj ve yeterli derinlik (70-100 cm) önemlidir. Üzüm kalitesi toprak tipinden etkilenir. Optimal toprak, belli bir yüzde kireç, kireçtaşı ve çakıl barındıran orta topraktır. Çok hafif toprak iplikkurdu riskinden dolayı uygun değildir. Ağır toprak da iyi değildir. Üzüm asmaları aktif kirecin %40 olduğu ve susuzluk koşullarına dayanabilecek anaçların bulunduğu topraklarda büyüyebilir. Üzümler için ideal pHseviyesi 6.5’tur, ancak 6.5 – 7.5 arasındaki pH seviyelerinde iyi şekilde yetişirler.

ŞARAPLIK ÜZÜMLERİN SULANMASI

Şarap üretimi yapılan bağların çoğu yağmur ile sulanır. Üzüm asmalarının suya verdiği tepki çok iyi bilinmektedir. Sulama, daha yüksek randıman almaya, yaprak alanının daha geniş olmasına, vejetatif büyümeye ve daha büyük üzüm tanelerine katkıda bulunur. Sulamanın şarap kalitesi, özellikle kırmızı şaraplarda, üzerindeki etkisi konusundaki düşünceler farklıdır. Yaygın görüş daha yüksek randıman almak için çabalamanın şarap kalitesi üzerinde olumsuz etkilerinin olduğudur – Res. A. Bir başka görüş ise yüksek kaliteli şarap için bir randıman sınırı olduğu yönündedir – Res. B. Hala diğer eksperler yüksek randımanların şarap kalitesi üzerinde hiçbir etkisinin olmadığını iddia etmektedirler – Res. C.

Sulama Sistemleri uzmanlarına göre, şarap kalitesini ve randımanı, su olmayan koşullarda bile korumak için sulama en iyi araçtır. SULAMA YÖNETİMİ Üzüm bağlarının sulanmasının artık tabu olmadığı kavramını kabul etmek arazileri şaraplık üzümlerin sulanması deneylerine açmıştır. Etkili yeni sulama teknolojileri geliştirilmiştir ve şarap kalitesi üzerinde etkisi olmayan yeni sulama yönetimi yöntemleri test edilmektedir. Bu yeni teknolojilerin ve yönetim yöntemlerinin kombinasyonu çok iyi sonuçlar vermiştir.

KONTROLLÜ SULAMA (CI) Su, bölgedeki kabul edilen mevsimsel Ürün Katsayısına (Ck) göre uygulanır.

DÜZENLENMİŞ EKSİK SULAMA (RDI) “Veraison”un (üzüm tanesinin son olgunlaşma evresine geçiş periyodu) fenolojik evresi boyunca, ETo x Ck eşitliğine göre daha az su vererek bitki strese sokulur. Bu evrede sulama son derece kontrollüdür. RDI daha az su kullanır; daha kaliteli bir şarap elde etmek için birçok avantaja sahip daha küçük bir üst tabaka oluşturur.

TAMAMLAYICI SULAMA (SI) Üzüm asmalarına sadece kısa ve kritik fenolojik evrelerde su verilmelidir. Tamamlayıcı sulama koşulları altında, su sadece iyi seçilmiş fenolojik evrelerde uygulanmalıdır – sınırlı miktarda ve sınırlı süreyle. Optimal teknoloji ve doğru miktarda su en iyi sonuçları almak için kilit faktörlerdir.

SULAMA YÖNETİMİ GERÇEKLERİ • Her ne kadar RDI yönetim yöntemleri CI ile kıyaslandığında kullanılan su miktarını azaltsa da, üretim veya kalite üzerinde herhangi bir olumsuz etkisinin olduğu bildirilmemiştir. • Sulama stratejisi yöreye uyarlanmalıdır. • İyi uygulanan, iyi yönetilen eksik sulama eşzamanlı olarak sudan tasarruf edebilir, soğuğa intibakı kolaylaştırabilir, enerjiyi kontrol edebilir ve meyve kalitesini geliştirebilir. • Genel olarak, etkili eksik sulama yöntemleri için, kök bölgesi toprak nem sensörleri ile dikkatlice izlenmelidir.

SULAMA UYGULAMALARI VE MİKTAR

Daha yüksek kalite ve daha fazla ürün doğrultusunda büyüyen pazar taleplerinin bir sonucu olarak bu hedeflere ulaşmak için sulama üzerinde daha çok durulmaktadır. Üzüm bağları için, yüzey, yağmurlama ve damla sulama sistemlerini de içeren çok sayıda sulama yöntemi mevcuttur. Bu sulama teknikleri sadece maliyet bakımından değil, esas olarak su kullanma verimliliği bakımından birbirlerinden ayrılırlar. Sulama suları dünya genelinde gittikçe azaldığı için, sudan tasarruf eden damlatıcılar ve mikro yağmurlayıcılar üzüm bağı sulamasında kendine iyi bir yer edinmektedir. Mevcut su miktarı başlıca problemlerden sadece bir tanesidir. Su kalitesi (yüksek tuzluluk) düşünülmesi ve kontrol edilmesi gereken başlıca problemdir. Bahsedilen çeşitli sulama tekniklerinin her biri tuzluluk kontrolü problemini farklı bir yolla çözer. Bu sadece maliyet meselesi değildir. Seçiminiz, sizin ve bağınız için tüm kısa ve uzun vadeli faktörleri göz önünde bulundurmayı gerektirir.

SU YÖNETİMİ

Şaraplık üzüm bağlarının su gereksinimi sadece iklime bağlı değildir. Uygulanacak toplam su miktarı hesaplanırken hedeflenen üzüm üretimi miktarı ve şarap kalitesinin tamamı hesaba katılmalıdır. Üzüm bağının yerine, üzüm çeşitliliğine ve üreticinin özel deneyimine özgü su yönetimi gerçekleştirilmelidir.

Başlıca üç aşama vardır: İlk aşama: Tomurcuktan ilk meyve oluşumuna Sulama büyümeyi kolaylaştırmalıdır. İkinci aşama: Meyve oluşumunun sonundan “veraison”a Sulama büyümenin yavaşlatılması için azaltılmalıdır. Üçüncü aşama: “Veraison”dan olgunlaşmaya Sulama vejetatif büyümeyi en aza indirecek veya durduracak şekilde ayarlanmalıdır.

Genç Üzüm Bağları için Sulama Kılavuzları Sulama aralıkları: Her 7 günde bir Sulama başına su miktarı 3• İlk yıl: 50-70 m /ha 3• İkinci yıl: 50-90 m /ha 3• Üçüncü yıl: 60-100 m /ha

Olgun üzüm bağlarının su miktarına yönelik sulama kılavuzları (Akdeniz iklimi)

Sulama aralıkları: Her 5-7 günde bir, toprak tipine göre

*Beklenen randıman yüksek değilse, hasat öncesinde sulamayı %50 azaltmak mümkündür.

DAMLA SULAMA SİSTEMİ ÜRÜNLERİ

Yerel koşullara göre bir çözüm aralığı vardır: 1.PC damlatıcılar: 2, 3, 8 lt/saat, 16-23 mm Engebeli arazi koşulları ve modern yoğun tarım uygulamaları için 2. Geleneksel labirent birleşik damlatıcılar: 1,6-4,0 lt/saat, 16, 20, 23 mm çaplı 3. Yuvarlak PC damlatıcılar: 4,0 l/saat Daha geniş dikim aralıklı mevcut olgun üzüm bağları için

Temel Tasarım Tek yanal hat asma başına 1-2 damlatıcı Damlatıcı hatları yüzeye veya tele asılı halde kurulabilir. Engebeli arazilerde damlatıcı tüpleri boyunca düşmelerin önüne geçmek için özel halkalar eklenmesi tavsiye edilir.

TOPRAK ALTI DAMLAMA SULAMA (SDI)

Üzüm bağlarında Toprak altı Damla Sulama nispeten yeni bir yaklaşımdır. İki ana problem için çözüm sunar: 1. Hiçbir engel bulunmayan serbest yüzey modern üzüm bağlarında makine hareketine ve diğer aktivitelere imkan verir. 2. Su kaynağını kökün aktif olduğu alanda konumlandırmak toprak yüzeyini kuru tutar ve toprak sıkışmasını azaltır.

GÜBRELEME

Gübreleme, sulama suyuyla suni gübre uygulama, genel kimyasal uygulama konseptinin bir parçasıdır. Günümüzdeki gelişmiş tarım uygulamalarında, sulama gübreleme ile eşanlamlıdır. Üzüm bağlarında, vejetatif büyümenin ve randımanın kontrol edilmesinde bunun yanı sıra son ürünün – şarabın – kalitesi için mineral besinlerin önemibüyüktür. Gübreleme etkili doğru suni gübreleri sağlamanın en iyi yöntemidir.

SUNİ GÜBRELER VE DİKİM ÖNCESİ GÜBRELEME 30-80 ton/ha derin gübreleme toprakta serbest halde bulunmayan mineralleri (P2O5, K2O, MgO) sağlayacak ve Al veya Cu toksisitesini tetikleyebilen yüksek asiditeyi düzeltecektir. Sadece düşük pH (6’nın altında) seviyesine sahip arazilerde, 2 – 10 ton/ha kireçleme toprağın alkalinitesini istenen seviyeye getirecektir.

Genç asmaların gelişiminde fosfor ve potasyum kilit elementlerdir. Bu besinlerin toprakta ideal seviyenin altında bulunması üretim evresinin başlamasında gecikmeye sebep olabilir. Azot bu aşamada küçük miktarlarda uygulanmalıdır çünkü süzülme yoluyla kaybolabilirler.

Doğru gübreleme programını seçmede toprak analizi size yardımcı olabilir. Programı tasarlarken, üzüm çeşitliliğini ve şarap kalitesini hedefini de gözönünde bulundurmalısınız. Sulama ile gübreleme azami verim ve işçilikten tasarruf için önerilir.

www.jains.com.tr

www.jainmutluciftciler.com