Türkiye'de Tuta Absoluta (Domates Güvesi)

Tuta Absolutanın yumurta, larva, pupa ve ergin olmak üzere 4 evresi olup en zararlı ve zararı veren evresi larva dönemidir.

Domatesin en önemli zararlılarından bir tanesi de TUTA ABSOLUTA (Domates Güvesidir.)

Güney Amerika kökenli olan Tuta Absoluta Avrupa da ilk kez 2007 yılında saptanmış ve ardından Akdeniz ülkelerinde görülmeye başlayarak hızla yayılmıştır.

Ülkemizde ilk olarak 2009 yılında görülmeye başlanmış ve ne olduğu anlaşılıncaya kadar büyük ölçüde zararlar vermiştir. Özellikle Akdeniz ve Ege bölgelerinde sera ve açık alanda yetiştiricilikte %100 varan zarar vermiş ve bir çok çiftçi etkilenmiştir.

Bunun üzerine acil olarak bir çok toplantılar ve tarım bakanlığının da teşvikleriyle eylem planları yapılmaya başlandı. Bu durumların üzerine tarım bakanlığı seralar için tül, feromon ve biyolojik mücadele için hibe ve teşvik vermeye başlanmıştır.

Tuta Absolutanın yumurta, larva, pupa ve ergin olmak üzere 4 evresi olup en zararlı ve zararı veren evresi larva dönemidir.

Yumurtalar ; 0.4 mm uzunluğunda, 0.2 mm genişliğinde, silindirik yapıda , ve krem açık sarı renktedir. Yumurtalar genellikle yaprak altlarında , tomurcuk ve olgunlaşmamış meyvelerin taç yapraklarında bulunur.

Larvası; yumurtadan çıktıktan sonra beyazımsı krem renkli ve başında siyah çizgi görülmektedir. 4 larva dönemi geçirir. Bu dönemde en büyük zararı verir. Yaprak içlerini, taze tepeleri ve hatta meyveleri beslenerek devam etikleri için alınacak ürünlere zarar verirler.

Pupa; önce yeşilimsi renkte olup daha sonra kahverengine döner.

Ergin; ince uzun vücutlu 6-7 mm boyundadır. Kanat açıklığı 10 mm'dir. Antenleri iplik şeklinde olup ön kanatları dar gümüşi gri kahverengimsi renkte ve üzerinde karakteristik irili ufaklı siyahımsı noktalar bulunur.

Tuta Absoluta yayılma ve taşınma yolları ise fide, domates, taşıma ekipmanları (kasa, kutu vs.) ve nakliye araçları ile yayılmasının yanı sıra uçarak ta yayılmaktadır.

Yumurtadan çıkan larvalar yaprak, meyve, sap, gövde ve büyüme noktalarında galeriler açarak beslenir. Açılan bu galeriler yaprakların ve gövdenin kurumasına sebep olur. Meyvelerde ise açılan yara sonuçu çürümeler oluşur.

Tuta Absoluta ile en iyi mücadele yöntemi Entegre savaş yöntemidir. Bunların başlıcaları;

Kültürel önlemler

Biyolojik mücadele

Biyoteknik yöntemler

Kimyasal mücadele

olarak sıralayabiliriz. Bunları uygularken kimyasal mücadele yaparken bağışıklık kazanım ve agresifleşme gerçekleşerek meyvelere saldırı daha fazla olmaktadır.